Świdnica i jej główne atrakcje

Leżąca na Dolnym Śląsku na przedgórzu Sudeckim Świdnica jest miastem może nie największym niemniej jednak przyciąga niezmiennie rzesze turystów swoimi lokalnymi atrakcjami. Z pewnością nie ma tu aż tylu ciekawych miejsc i budowli jak w większych miastach to jednak warto tu przyjechać choćby na chwilę aby zobaczyć to i owo. Miasto Świdnica ma swój specyficzny klimat i atmosferę przyjazną zarówno miejscowym jak i odwiedzającym turystom.

Znane i lubiane miejsca i atrakcje przenikają się tu z tymi mniej popularnymi. Czasem przechadzając się wąskimi uliczkami, podczas spacerów można odkryć ciekawe punkty, których nie znajdzie się z żadnym przewodniku turystycznym. Z pewnością takie indywidualne odkrycia stanowią cenny dodatek do trasy zwiedzania i dostarczą ciekawych wspomnień.

Świdnica, mimo swoich rozmiarów oferuje szerokie spektrum atrakcji dla każdego, duża część z nich to zabytki świadczące o bogatej i długiej historii miasta. Nie brakuje jednak takich o innym charakterze. Przemieszczając się po zabytkowym centrum miasta, gdzie skupiona jest większość najstarszych atrakcji można zobaczyć naprawdę mnóstwo ciekawych rzeczy. Ze względu na specyfikę miasta zwiedzanie ścisłego centrum najlepiej jest odbyć pieszo. Po zaparkowaniu samochodu, lub autokaru, jeśli podróżujemy w grupie można spokojnie wyruszyć w pasjonującą trasę świdnickim szlakiem. Tylko zwiedzając miasto na nogach można dostrzec wiele detali, które inaczej mogłyby umknąć naszej uwadze. Spacerując lub przemierzając miasto na rowerze dużo łatwiej zajrzeć w bok schodząc na chwilę z głównej zaplanowanej trasy gdzie można znaleźć ciekawe szczegóły, które zapadną w pamięci. Niewątpliwie takie niespodziewane dodatki ubogacą każdą wycieczkę.

Najlepiej znane atrakcje w ścisłym centrum

Wędrówkę po Świdnicy najlepiej rozpocząć od ścisłego centrum miasta, gdzie nie brakuje atrakcji o różnym charakterze cieszących się dużą popularnością.

Dworzec Świdnica Miasto

Jeśli do miasta przyjeżdżamy pociągiem wówczas budynek kolejowego dworca będzie pierwszym, który zobaczymy. Dworzec jest jedną z głównych wizytówek miasta. Nie jest to jednak pierwszy dworzec jaki istnieje. Po raz pierwszy dworzec kolejowy wzniesiony został tu w roku 1844 roku. Gdy pod koniec XIX wieku, w 1898 roku uruchomione zostało nowe połączenie kolejowe z Wrocławia Głównego do Kobierzyc przez Sobótkę i Świdnicę zapadła decyzja o postawieniu w innym miejscu nowego większego obiektu, który to projekt zrealizowano ostatecznie w latach 1903-1905. Budynek ten po 1945 roku stał nieużywany i niszczał przez kilkadziesiąt lat aż do 2010 kiedy to zaczął się jego gruntowny trzyletni remont. Obecny dworzec Świdnica Miasto powstał w 1961 roku i pełni rolę centrum przesiadkowego.

Choć aktualnie ten zabytkowy budynek dworca ładnie się prezentuje z zewnątrz i od wewnątrz to nie pełni swojej roli, nie ma tu żadnych kas ani innych punktów usługowych. W środku działa jedynie komenda straży miejskiej.

Turyści czekający tu na przesiadkę mają do dyspozycji wygodne ławki, bezpłatne choć zaniedbane toalety oraz stare perony. Te ostatnie nie przeszły remontu i ich widok pozostawia wiele do życzenia. Jednym z głównych ich atutów jest jednak zadaszenie, które przyda się podczas opadów lub gdy z nieba leje się słoneczny żar. Dworzec Świdnica Miasto leży blisko ścisłego centrum, jest o więc dość dogodna lokalizacja.

Ewangelicki Kościół Pokoju oraz Plac Pokoju

Kościół Pokoju pod wezwaniem Świętej Trójcy jest jednym z najlepiej znanych na cały świat obiektów. Ta znajdująca się w Świdnicy świątynia została wpisana na sporządzoną przez UNESCO listę dziedzictwa światowego i dodatkowo posiada nadany jej przez National Geographic tytuł Pomnika Historii.

Świątynia posiada kilkuwiekową historię sięgającą roku 1657 roku. Wówczas to panujący cesarz Ferdynand III Habsburg wydał zgodę, aby Ewangelicy postawili 3 kościoły Pokoju, po jednym w Świdnicy, Głogowie oraz Jaworzu. Zgodnie z wytycznymi obiekty miały powstać w przeciągu roku i być wykonane z nietrwałych materiałów, takich jak drewno, piasek, słoma oraz glina. Ponadto budynki świątyń nie mogły posiadać wieży z dzwonnicą ani szkoły parafialnej a ich lokalizacja miała się znaleźć poza miejskimi murami. Mimo użytych materiałów kościół, który stoi w Świdnicy przetrwał bez szwanku już ponad 350 lat. Większą trwałość konstrukcji zagwarantowało zastosowanie tzw techniki szachulcowej polegającej na wypełnieniu drewnianej konstrukcji gliniano-słomianym wypełnieniem. Po ukończeniu budowy pierwsze nabożeństwo miało tu miejsce 24 czerwca 1657 roku.

Autorem projektu wszystkich trzech kościołów był znany ówczesny Albrecht von Saebisch. Niepozorny z zewnątrz budynek jest wewnątrz bogato zdobiony a wśród zabytkowych elementów zobaczymy między innymi zabytkową chrzcielnicę z 1661 roku. Jego pojemna bryła jest w stanie pomieścić aż 7500 wiernych jednorazowo a dzięki obecności 27 wejść przepływ ludzi jest optymalnie rozłożony w różnych kierunkach. Parametry obiektu sprawiają, że jest to niezmiennie największa drewniana świątynia w całej Europie.

Kościół Pokoju stoi na placu o tej samej nazwie. Obok niego znajdziemy zabytkowy cmentarz. Choć jest on świeżo po remoncie to pogrzeby już się tu nie odbywają. Ostatnią osobą pochowano tu w 1957 roku. Miejsce to można zwiedzać oglądając groby sławnych i zasłużonych mieszkańców. W ten sposób miasto Świdnica uhonorowało osobistości, które wniosły swój wkład.

Kilkadziesiąt metrów od świątyni znajduje się wzniesiona w 1708 roku dzwonnica. Jej powstanie było możliwe na mocy Ugody Altransztadzkiej. Obecnie wieża nie pełni już swój pierwotnej funkcji. W miejscu tym znajduje się galeria z pracownią malarską Jacka Sikory. W tym samym roku powstało znajdujące się nieopodal ewangelickie liceum, w którym mieści się aktualnie pensjonat „Barokowy zakątek”. Równie ładnie prezentuje się obecnie odnowiony w niedalekiej przeszłości budynek należący dawniej do budynku Dolnośląskiego Instytutu Ewangelickiego. Mieści się tu obecnie jedno z największych luterańskich archiwów w Polsce, w którym znajdują się liczne starodruki, księgi parafialne, rękopisy oraz pamiętniki.

Świdnica i jej Rynek Główny

Ten centralny plac miasta jest jednym z najpiękniejszych rynków na całym Dolnym Śląsku. W jego centralnej części stoi między innymi imponujący budynek ratusza. Na rynku można również obejrzeć ciekawe fontanny wykonane przez pochodzącego ze Świdnicy artysty Georga Leonarda Webera. Plac otoczony jest licznymi kamienicami, z których wiele nadal wymaga remontu. Rynek jest tym miejscem, gdzie zimą co roku w okresie przedświątecznym odbywa się Jarmark Bożonarodzeniowy.

Świdnica jako miasto miała dużo szczęścia podczas największej zawieruchy wojennej XX wieku. Miasto, w tym jego rynek nie ucierpiały w wyniku Drugiej Wojny Światowej, w związku z czym to co dziś możemy oglądać, otaczające go kamienice to dokładnie te same co w momencie ich budowy. Najstarsze ze stojących tu kamienic swoją historią sięgają aż XIV wieku.

Wieża ratuszowa na rynku

Zabytkowa ratuszowa wieża widoczna z rynku to jeden z najpopularniejszych punktów widokowych. Zdecydowanie należy ona do obowiązkowych punktów na mapie miasta Świdnica podczas zwiedzania. Wieża wraz z ratuszem stoi w centralnej części rynku miejskiego. Jej historia sięga roku 1393, kiedy to postawiona została jej pierwsza wersja. W ciągu swojej historii wieża kilkukrotnie się paliła i była odbudowywana w nowej formie. Przedostatni pożar z 1767 roku strawił ją niemal całkowicie, a jej odbudowana wersja przetrwała aż 200 lat do roku 1967 roku. Obecnie istniejąca wieża powstała w 2012 roku, kiedy to odtworzono ją po 45 latach od ostatniego pożaru. Obiekt posiada obecnie położony na wysokości 38 metrów taras widokowy, z którego można podziwiać całą okolicę. Przy dobrej pogodzie można stąd dostrzec górę Śnieżkę albo odległy wrocławski Sky Tower.

Rynek i jego kamienice

Świdnica ma ciekawy pod wieloma względami rynek. Jako jedno z niewielu miast bowiem uniknęła znacznych zniszczeń podczas wojny. W związku z tym w większości zachowały się też oryginalne zabytkowe kamienice, które były i nadal są chlubą miasta. Znajdujące się tu renesansowe i gotyckie kamienice są oryginalne i posiadają co najwyżej tylko niewielkie ślady renowacji, które okazały się niezbędne do utrzymania budynków w należytym stanie. Dzięki temu Świdnica może dziś poszczycić się jedną z najpiękniejszych aranżacji centralnego placu w całym kraju.

Wśród mijanych kamienic warto zwrócić szczególną uwagę zwłaszcza na kilka z nich. Wzrok przyciągają między innymi kamienica Rynek 7 'Pod Złotą Koroną” z 1741 roku oraz „Pod Złotym Chłopakiem” z numerem 8. Przy numerze 25 podziwiać możemy Pałac Hochbergów a obok przy Rynek 26 urokliwą kamienicę „Pod Złotym Okrętem” pamiętającą aż XIV wiek. Numer 27 to XVIII wieczna „Pod Kogutem” a na rogu od strony ulicy Grodzkiej 1 można podziwiać kamienicę „Pod Hermesem” wraz z charakterystyczną rzeźbą patrona. Budynków przy głównym miejskim placu jest oczywiście znacznie więcej więc z pewnością warto zrobić sobie spacerową rundkę wzdłuż jego brzegów.

Katedra pw. św. Wacława i Stanisława

Świdnica jako miasto będące stolicą diecezji posiada kościół katedralny. XIV wieczna świątynia pod wezwaniem świętych Wacława i Stanisława funkcję tę pełni od roku 2004, kiedy to rangę nadał jej Papież-Polak Jan Paweł II. Budynku tego nie sposób nie zauważyć, bowiem jego 103 metrowa, jedna z najwyższych w Polsce wież zdecydowanie góruje nad okoliczną niską zabudową. Jest to zdecydowanie pozycja obowiązkowa na każdej trasie zwiedzania. Odwiedzić ten kościół warto nawet jeśli nie należymy do osób gorliwie wierzących. Pomijając aspekt związany z religijnością katedra imponuje pod względem architektonicznym. Wrażenie mogą zrobić także znajdujące się pod sklepieniem obrazy autorstwa Johana Riedla, z których każdy ma powierzchnię około 50 m2. Tworzą one jedną z najpiękniejszych kolekcji w całej Europie środkowo-wschodniej. Z innych elementów wystroju na uwagę zasługują też dwa unikalne ołtarze. Główny barokowy wzorowany jest na tym z paryskiego Van-de-Grace, drugi, boczny ołtarz Zaśnięcia NMP za pierwowzór ma ołtarz Wita Stwosza z Kościoła Mariackiego w Krakowie.

Tym co niewątpliwie zwraca uwagę podczas podziwiania budynku z zewnątrz to jego niesymetryczna bryła. Widać wyraźnie, że brakuje drugiej wieży. Pierwotny plan i projekt świątyni zakładał jej budowę, jednakże ze względu na wyczerpanie się środków ostatecznie ona nie powstała. Katedra imponuje swoim wyglądem nie tylko za dnia. Po zmroku także można ją podziwiać w pełnej krasie i w pełnym świetle gdyż jest ona podświetlana.

Wieża ciśnień

To jedna z ciekawszych atrakcji wartych zobaczenia w mieście. Stojąca przy ulicy Nauczycielskiej wysoka wieża, nosząca też miano „grubej” choć widnieje w rejestrze zabytków jest nadal budynkiem użytkowym, w którym swoje siedziby ma kilka firm biurowych. Nie jest więc oficjalnie przeznaczona do zwiedzanie, ale można ją obejrzeć z zewnątrz. Od powstania w latach 1876-1877 do 1965 roku wieża była częścią miejskiej sieci wodociągowej. Stopniowo z czasem były odłączane kolejne zbiorniki a ostateczne zakończenie pracy nastąpiło w latach 1994-1996. Na początku XX wieku wieża zyskała dodatkowe 3 kondygnacje osiągając aktualną wysokość 57 metrów.

Muzeum Dawnego Kupiectwa

Muzeum ulokowane w budynku Ratusza Miejskiego przy ulicy Rynek 37, które jako jedyne w Polsce nie tylko przybliża historią miasta, w którym się znajduje, ale i do niej nawiązuje. Wszystko dlatego, że nawiązuje do związanego z historia miasta kupiectwa, które od zawsze było ważnym źródłem miejskich przychodów. Placówka ta prezentuje bogate związane z handlem zbiory, w tym te dotyczące miar i wag. Zwiedzając ekspozycję dowiemy się, że niegdyś inaczej mierzono poszczególne kategorie towarów, w związku z czym wymiana wymagała od handlarzy znajomości ich wzajemnych przeliczników.

W ramach ekspozycji można także zobaczyć historyczną makietę miasta Świdnica. Inne elementy prezentują zwiedzającym przedmioty, które stanowiły niezbędne wyposażenie każdego sprzedającego, takie jak wagi, prototypy kas, czy ówczesne opakowania. Obejrzeć można też stare monety czy banknoty. Odrębne pomieszczenia zawierają kolejne części ekspozycji. Zobaczymy tu między innymi historyczny motocykl. W kolejnych pokojach obejrzeć można wierną rekonstrukcję karczmy oraz sklepu kolonialnego.

Uzupełnieniem i zwieńczeniem wycieczki po muzeum jest fragment ekspozycji poświęcony piwowarstwu i tradycjom z nim związanym. Można się tutaj dowiedzieć wielu rzeczy związanych ze świdnickimi tradycjami warzenia miejscowego piwa.

Miejsca rekreacyjne, kultura i rozrywka

Świdnica to nie tylko zabytki i atrakcje wiążące się z historią miasta. Nie brakuje tu miejsc i obiektów, gdzie możemy miło i przyjemnie spędzić czas praktykując swoje ulubione hobby. Aktywne spędzanie czasu, imprezy kulturalne czy też szeroko rozumiana rozrywka – każdy z pewnością znajdzie w mieście coś dla siebie.

Park Sikorskiego oraz Park Centralny

Świdnica może poszczycić się niejednym obszarem zielonym przystosowanym do różnego rodzaju aktywności sportowo-ruchowej. Jeden z nich, park Władysława Sikorskiego, leży w północno-zachodniej części miasta. Miejsce to jest pełne przechodniów oraz odwiedzających turystów praktycznie przez cały rok. Nie straszna pogoda, śnieg, deszcz, ziąb czy upał. Miejsce to przyciąga każdego. W ramach ostatniej rewitalizacji terenu powstał tu np tzw „psi park”, czyli wydzielona część parku przeznaczona specjalnie dla psów i ich właścicieli. Z myślą o najmłodszych usypano górkę do jazdy na sankach. Odnowiony teren wyposażony jest w kilkadziesiąt ławeczek, żeby każdy kto ma potrzebę odpocząć miał taką możliwość.

Drugim parkiem, który także w niedawnym czasie przeszedł gruntowną rewitalizację jest Park Centralny. Po odnowieniu teren ten stał się jednym z najpiękniejszych tego rodzaju miejsc w skali całego Dolnego Śląska. Dawniej zaniedbany i straszący park na nowo odzyskał na nowo swój blask. Pojawił się tu nowy oświetlony most, pac zabaw dla dzieci a także liczne alejki spacerowe oraz rowerowe.

Ogród Różany

Ten urokliwy teren znajdujący się wzdłuż dawnych murów miejskich znajduje się blisko rynku głównego, w związku z czym można śmiało połączyć odwiedziny obu miejsc i po obejściu placu udać się na mały relaks wśród zieleni. Park ten może nie jest i duży ale niewątpliwie ma swój urok oraz niepowtarzalną atmosferę. Dla mieszkańców jest to miejsce idealne na spotkania randkowe i nic w tym dziwnego, bowiem jest tu mnóstwo kwiatów niosących wiosną i latem przyjemną woń. Gdy dodamy do tego widok w tle na wysoką strzelistą katedralną wieżę miejsce to wydaje się być idealne na chwilowe oderwanie się od szarej codzienności.

Świdnicki Ośrodek Kultury

Miejsce to to kulturalne serce Świdnicy. Instytucja ta posiada aktualnie dwa obiekty w różnych częściach miasta. Pierwszy z nich to Sala Widowiskowa znajdująca się przy Rynku. W tym miejscu odbywają się największe i najważniejsze kulturalne wydarzenia miejskie takie jak koncerty czy spektakle. Sala ta jest w stanie pomieścić trzysta osób jednorazowo. Drugim miejscem jest Klub Bolko umiejscowiony przy placu Grunwaldzkim, gdzie odbywają się mniej oficjalne wydarzenia. Ośrodek Kultury miasta Świdnica w ramach swojej działalności nie tylko prowadzi wydarzenia kulturalne ale także odpowiada za rozwój zainteresowań mieszkańców. W ramach tych działań prowadzone są warsztaty plastyczne, działa chór a także lokalny zespół pieśni i tańca.

Sala zabaw Cinema Fun

Miejsce w sam raz dla najmłodszych. Jeśli przybywasz do Świdnicy całą rodziną wraz z dziećmi to wizyta tutaj jest wręcz obowiązkowa. Tutaj dzieciaki zmęczone zwiedzaniem odzyskają szybko uśmiech, radość oraz wigor. Sala znajduje się w ścisłym centrum miasta Świdnica w dawnym budynku kina Gdynia i dysponuje powierzchnią około 1000 m2. Miejsce to powstało z myślą o dzieciach w wieku od 0 do 11 lat i z pewnością każde będzie się tu świetnie bawić. Organizatorzy stawiają nie tylko na zabawę i rozrywkę ale i kompleksowy rozwój najmłodszych, dlatego też jest tu wiele atrakcji o zróżnicowanym stopniu trudności odpowiednio do wieku. Najmłodsze dzieciaki przebywające w Strefie Malucha z pewnością będą zachwycone suchym basenem z kulkami, w którym mogą się wyszaleć. Starsze dzieci mogą poskakać na zabezpieczonej siatkami trampolinie. Na wyposażeniu i do dyspozycji najmłodszych jest tu też cała gama zabawek pozwalających na rozwijanie dziecięcych umiejętności oraz zdolności manualnych. Całość obiektu i jej liczne atrakcje rozmieszczone są na czterech poziomach.

Świdnica i jej osobliwe, niecodzienne atrakcje

Odwiedzając Świdnicę można w plan zwiedzania w ramach urozmaicenia wpleść co najmniej kilka nietypowych obiektów a w tym charakterystycznych miejsc. Oto kilka z nich.

Pomnik-ławeczka z posągiem Marii Kunitz

Ławeczki z siedzącymi na nich ważnymi lokalnymi postaciami można spotkać w niejednym mniejszym czy większym mieście. Świdnica także ma taką postać, która została w ten sposób uhonorowana. Nazywana Kopernikiem w spódnicy Maria Kunitz ma własną prywatną ławeczkę ze swoją podobizną znajdującą się tuż przed wejściem do Muzeum Dawnego Kupiectwa. Kobieta była pierwszą panią-astronom pochodzącą i mieszkającą w Świdnicy. Żyła i pracowałą tu wraz z ,mężem w XVII wieku. Siedzący na ławeczce posąg przedstawia ją trzymającą w prawej ręce pierwsze wydanie autorskiego dzieła „Urania propitia”, czyli „Życzliwa Urantia”. Była to jej pierwsza i najważniejsza naukowa rozprawa wydana w roku 1650 równocześnie po niemiecku oraz łacinie. Tym, o czym warto wspomnieć jest fakt, iż autorka wydała swoje dzieło nieczęsto wówczas praktykowaną metodą self-publishingu, czyli za własne środki finansowe. Można więc powiedzieć, że była prekursorką w tym zakresie. Jej dzieło zawiera poprawki do metod obliczanie położenia i ruchu planet opracowanych wcześniej przez Johanna Keplera. To dzięki tej właśnie pracy Pani Kunitz zyskała duży rozgłos oraz dużą sławę, co było nie lada osiągnięciem w zdominowanym wówczas przez mężczyzn świecie.

Kobieta, jako pochodząca z lekarskiej rodziny była solidnie wykształcona, co dało jej dobry start do kariery w ówczesnej nauce. Nie miała jednak dużo szczęścia w życiu osobistym, gdyż dość szybko została wdową. Dodatkowo po wybuchu wojny trzydziestoletniej musiała opuścić rodzinne miasto, gdyż Świdnica nie gwarantowała jej już bezpieczeństwa. Schronienie i pomoc kobieta otrzymała w Polsce, w klasztorze Cystersek w Łubnicach w Wielkopolsce.

Po śmierci Kunitz została na długo zapomniana i dopiero w XX wieku jej nazwiskiem nazwano jeden z kraterów na powierzchni planety Wenus oraz jedną z odkrytych planetoid.

Świdnickie dziczki i Kapsuła Czasu

Ta nietypowa i zarazem oryginalna rzeźba warto żeby znalazła się jako uzupełnienie planu zwiedzania. Mało kto wie, ale Świdnica ma swój stary historyczny symbol i są nim właśnie dziki. Rzeźba jednoznacznie do tego nawiązuje przedstawiając zwierzęta buszujące wokół dużej skrzyni. Aby zrozumieć jej wymowę należy lekko zagłębić się w historię sąsiadującego z nią budynku, w którym mieści się miejska biblioteka, a dawniej był siedzibą Cystersów. Skrzynia ma rodzić skojarzenie z opasłymi tomiszczami i księgami przechowywanymi w bibliotece, a dziki symbolizują miasto i jego historię. Ta znajdująca się na placu tuż przy ulicy Franciszkańskiej rzeźba jest jednocześnie kapsułą czasu, w której w 2013 roku zapieczętowano część historii miasta i jego mieszkańców. Na współczesnych nośnikach danych zapisano informacje o mieście i żyjących tu ludziach. W założeniu za 100 lat, po jej otwarciu kolejne pokolenia będą mogły poznać życie i codzienność przeciętnego Świdniczanina z początku XXI wieku i tym samym dowiedzieć się jak wyglądało w tym czasie życie. Nie wiemy w jakiej rzeczywistości będą żyć kolejne pokolenia, ale ich świat może różnić się od naszego tak samo mocno jak ten sto lat temu różni się od obecnego, lub nawet jeszcze bardziej. Kapsuła czasu pozwoli potomnym zobaczyć te różnice.

Srający Chłopek

Kolorowa rzeźba, którą można potraktować z mocno przymrużonym okiem. Świdnica zaskakuje pomysłami i tak samo jest w tym przypadku. Srający Ludek, nazywany przez mieszkańców także Srajludkiem to lekko humorystyczna rzeźba pamiętająca czasy gdy Świdnica znajdowała się w Niemieckich granicach. Figurka ciekawa i wywołująca uśmiech na twarzy, która może ale nie musi być dodatkiem do zwiedzania. Znajduje się ona blisko oczyszczalni ścieków w świdnickim Zawiszowie aż 4 kilometry od ścisłego centrum miasta więc niekoniecznie każdemu jest tu po drodze, zwłaszcza jeśli mamy zaplanowaną konkretną trasę zwiedzania. Siedząca w charakterystycznej pozie postać rodzi niedwuznaczne skojarzenia z załatwianiem potrzeby fizjologicznej, choć prawdopodobnie zamysłem jej twórców było pokazanie kontemplującego księcia Bolka Myśliciela.

I tym humorystycznym akcentem kończymy ten przegląd wybrany atrakcji jakie oferuje Świdnica tym, którzy zdecydują się przyjechać i poznać to urocze miasto. Lista niepełna i lista zawierająca subiektywnie wybrane miejsca. Należy ją traktować jedynie jako pewną propozycję i wstęp przy tworzeniu własnego planu zwiedzania.